In de wolken
Kunnen we de schaduwzijde van technologie zichtbaar maken?
Hoe donkere opblaaswolken de impact van overmatig smartphone gebruik laten zien.
Voor: inzending Symbio Kunstprijs 2024 / Oerol - (nog) niet uitgevoerd
Met 14 miljoen smartphonegebruikers in Nederland leggen we voortdurend ons leven vast in foto’s en video’s. Beelden die we naar hartelust delen met vrienden, familie en zelfs onbekenden. Moeite kost het niet, wel bakken met energie.
Mysterieuze gestalten in het zwart, met een groezelig soort wolk op hun rug, dwalen over het terrein van het Oerol festival. Ze lijken bezoekers in de gaten te houden, en komen dichterbij zodra iemand zijn smartphone pakt. Als schaduwen volgen ze de bewegingen van de smartphonegebruiker. Hoe langer de telefoon wordt gebruikt, hoe groter de wolk op de rug wordt.
In 2023 bereikte het mobiele dataverbruik in Nederland een record van 3,5 miljard gigabyte, een stijging van 20% ten opzichte van 2022. Datacenters in het land verbruikten dat jaar naar schatting 4 terawattuur elektriciteit, vergelijkbaar met het verbruik van 1,6 miljoen huishoudens.
Dat de virtuele opslag van al onze data eufemistisch de ‘cloud’ wordt genoemd is geen toeval. Techbedrijven proberen ons op allerlei manieren te verleiden tot het gebruik van hun producten en diensten. Ze houden ons liever met onze hoofden in de wolken, dan met onze voeten op de grond.
Wanneer de ‘datawolk’ vol is keren de schaduwwerkers terug naar hun basis; een hoekig bouwwerk beschilderd met een vriendelijke wolkenlucht. Een ogenschijnlijk onschuldig tafereel, al doen het hekwerk met waarschuwingsborden en de camera’s iets anders vermoeden. Bij binnenkomst van een schaduwwerker lijkt het gebouw te ontwaken met ondefineerbare mechanische geluiden. Aan de achterzijde van het bouwwerk komen de figuren weer naar buiten, met de wolk leeg. Soms pauzeren ze even of brengen ze vuilnis naar buiten. Om daarna weer onverschillig verder te gaan met hun werk.
Met ‘In de wolken’ maken we de schaduwzijde van technologie voelbaar. Het gigantische, onzichtbare energieverbruik, maar ook onze eigen dubbelrol als gebruiker, verbuiker én onbewuste dataleverancier aan grote techbedrijven. Bedrijven die meesters zijn in verleiding, en met slimme, verbloemende taal en symboliek de ongemakkelijke werkelijkheid verhullen.
‘In de wolken‘ is een concept gericht op theater- en kunstfestivals. Plekken waar bezoekers de vele fotogenieke momenten vastleggen en delen en zo onbewust de datawolk groter en groter maken.
